Alles wat je moet weten over de slaapcyclus
We hebben het allemaal wel eens. De wekker gaat en je hebt het idee dat je van heel ver weg moest komen. Waarschijnlijk zat je in één van je diepere slaapfases binnen je slaapcyclus. Maar wat is dat precies? De slaapcyclus is erg belangrijk en maar weinig mensen weten wat het precies inhoudt.
Wat is een slaapcyclus?
De slaapcyclus is een vaste volgorde van een aantal slaapfases die je elke nacht ongeveer vier á vijf keer doorloopt. Doorloop je te weinig slaapcycli door bijvoorbeeld restless legs of een snurkende partner? Dan bouw je een slaaptekort op.
Hoeveel fases gaan er in een slaapcyclus?
Binnen de slaapcyclus onderscheiden we verschillende lichtere slaapfases en één droomslaapfase. Een gemiddelde slaapfase duurt 90 tot 120 minuten. De precieze invulling van de slaapcyclus wordt door slaapwetenschappers op verschillende manieren ingevuld. Volgens sommige geleerden zijn er vijf fases binnen één slaapcyclus te onderscheiden, volgens anderen zijn dat er slechts vier. Voor dit artikel houden we vier fases aan: de sluimerfase, lichte slaap, diepe slaap en droomslaap. Droomslaap is een andere benaming voor de REM-slaap. Ingewikkeld hè? Dat dachten wij ook. Daarom zetten we hieronder alle fases even overzichtelijk voor je op een rijtje.
Slaapfase 1: De sluimerfase
De eerste fase die we onderscheiden is de sluimerfase. Dit is de tijd dat je in bed gaat liggen en net in slaap begint te vallen. Het wordt ook wel een overgangsfase tussen waak- en slaaptoestand genoemd. Het is een zeer korte fase die bij de meeste mensen maar drie tot vijf minuten duurt. Tijdens deze fase zijn zeer langzame oogbewegingen, Slow Eye Movements (SEM), te zien. Je kan het gevoel hebben alsof je tegen de slaap moet vechten en je oogleden zijn zwaar. Tijdens deze fase wordt je nog snel wakker van geluiden of bewegingen om je heen.
Slaapfase 2: Lichte slaap
Tijdens de tweede fase in de slaapcyclus verkeer je in een lichte slaap. Deze fase duurt ongeveer 30 tot 50 minuten en zorgt ervoor dat je uiteindelijk in slaap valt. Het is het begin van je diepe slaap en je wordt nu niet meer snel wakker van omgevingsgeluiden. Fijn he?
Slaapfase 3: Diepe slaap
De diepe slaap. Je lichaam is vrijwel helemaal ontspannen en je wordt moeilijk wakker. Je ademt zeer langzaam en je hartslag is al gedaald en regelmatig geworden. Deze fase duurt gedurende de nacht steeds korter. Het is wel een belangrijke fase want er komen hier groeihormonen vrij en je in deze fase echt uit. Let op: hoe ouder je wordt, hoe minder lang deze fase duurt. Daardoor wordt je, naarmate je een hogere leeftijd bereikt, minder fris wakker. Helaas!
Slaapfase 4: REM-slaap
Na de diepe slaap kom je in het laatste stadium van de slaapcyclus: de REM-slaap. REM staat voor Rapid Eye Movement. Je spieren zijn in dit stadium volledig uitgeschakeld, maar je hersenen zijn volop actief. Dit wordt door velen gezien als de belangrijkste fase in de slaapcyclus. Wil je alles weten over REM-slaap? Bekijk dan ons artikel over REM-slaap.
Herhaling van de slaapcyclus
Aan het einde van de slaapcyclus, na de REM-slaap, worden veel mensen kort wakker. Dit gebeurt vaak onbewust, maar soms ben je je hier bewust van. Daarna begint de cyclus weer opnieuw. Je doorloopt alle fases zo’n 4 á 5 keer per nacht. Time je het goed, zodat je aan het einde van een slaapcyclus wakker wordt dan zal je fris en fruitig wakker zijn. Maar time je het net wat minder goed en word je midden in de diepe slaap of REM-slaap wakker dan ben je suf, vermoeid en gedesoriënteerd. Even uitrekenen dus, jouw ideale wekmoment.
Je ideale wekmoment berekenen
Jouw ideale wekmoment is dus een moment tijdens een lichte slaapfase. Hoe je dit uit kunt rekenen? Ten eerste ga je er vanuit dat een slaapfase gemiddeld 90 minuten duurt. Wanneer je om 7.00 uur op wilt staan, tel je terug met 90 minuten. Dan kom je uit op een ideale bedtijd van 22.00 of 23.30 uur. Je kunt natuurlijk ook uitgaan van je bedtijd. Wanneer je ideale bedtijd 23.15 uur tel je steeds 90 minuten door. Hierdoor weet je dat je het best de wekker om 6.45 of om 8.15 uur zet. Proberen maar! Slaap lekker.
