Slaapwandelen: wat is het en waarom doen we het?

Wat is slaapwandelen?

Er wordt wel eens gedacht dat slaapwandelaars hun dromen aan het uitvoeren zijn. Dit is echter een fabeltje. Als je droomt, verkeer je namelijk in je REM-slaap (Rapid Eye Movement). Tijdens deze fase binnen de slaapcyclus is je hersenactiviteit zeer hoog, maar je lichaam zo goed als verlamd. Slaapwandelen komt dan ook niet voor in deze fase. Het komt het meest voor in je diepe Non-REM-slaap. Tijdens dit deel van je nachtrust draai en woel je veel en is je hersenactiviteit een stuk lager.

Wat doe je tijdens slaapwandelen?

Tijdens het slaapwandelen kun je gaan opstaan, aankleden of door het huis wandelen. Maar vaak kom je niet verder dan je bed. Je gaat rechtop zitten en kijkt om je heen. Terwijl iemand dit doet, lijkt het van een afstandje ook alsof ze gewoon wakker zijn, maar hebben een wazige of afwezige blik. Slaapwandelen duurt meestal ongeveer 10 tot 20 minuten. Daarna slaap je onverstoord verder. En je (bed)partner hopelijk ook.

De oorzaak van slaapwandelen

Wat precies de oorzaak van slaapwandelen is, is niet bekend. Er wordt gedacht dat bij slaapwandelaars de overgang tussen de slaap- en waakmodus niet goed zou verlopen. Dit zou meteen verklaren waarom kinderen vaker slaapwandelen dan volwassenen: de hersenen van kinderen zijn namelijk nog volop in ontwikkeling. Kinderen die slaapwandelen zijn meestal ouder dan vier jaar en vaak groeien ze er rond de pubertijd overheen. Het gebeurt daarom het vaakst in de leeftijdscategorie van 11 tot 14 jaar oud. Koorts, vermoeidheid, stress en angst zijn factoren die het slaapwandelen kunnen triggeren bij kinderen. Slaapwandelen bij volwassenen wordt vaak veroorzaakt door medicijngebruik, stress, drugs of alcoholgebruik en oververmoeidheid. Heb je als kind geslaapwandeld? Dan is de kans groter dat je hier als volwassenen ook mee te maken krijgt.

Slaapwandelen en alcohol

We schreven al dat alcohol slaapwandelen kan uitlokken. Dat komt waarschijnlijk doordat je van de alcohol een slaaptekort krijgt en dus niet door de alcohol zelf. Het is dan ook niet zo dat je dezelfde nacht als dat je alcohol dronk gaat slaapwandelen. Dit kan ook prima een nacht later gebeuren.

Symptomen van slaapwandelen

Slaapwandelen gebeurt meestal kort na het inslapen, in de diepe NREM-slaap van de eerste slaapcyclus. De symptomen van slaapwandelen zijn meestal onschuldig. De volgende gedragingen kun je zien bij slaapwandelaars:

• Wazige blik in de ogen
• Verwarde blik in de ogen
• Geen herinneringen aan de slaapwandeling
• Rechtop in bed zitten
• Onsamenhangend praten
• Agressief gedrag
• Lastig wakker te krijgen

Slaapwandelen voorkomen, hoe doe je dat?

Er is in principe geen behandeling tegen slaapwandelen. Het is een fenomeen dat vaak voorkomt en nog niet helemaal begrepen wordt. Er bestaan wel tips om de kans dat je ‘s nachts gaat slaapwandelen te verkleinen. We zetten ze graag voor je op een rij. Dan slaap je vanavond hopelijk heerlijk aan één stuk door!

Tips tegen slaapwandelen:

• Zorg voor een regelmatig slaappatroon met vaste bedtijden
• Maak je hoofd leeg voor het slapengaan
• Matig drugs- en alcoholgebruik
• Leer omgaan met spanningen en stress

Een veilige omgeving voor slaapwandelaars

's Nachts ronddwalen door het huis kan gevaarlijk zijn. Je wil niet van de trap vallen of door het raam naar buiten klimmen. We hebben een paar tips om blessures te voorkomen:

• Plaats een hekje voor het trapgat
• Doe de ramen op slot met een sleutel (en verstop deze)
• Hou je vloer netjes, zodat je nergens over kan struikelen

Komt het slaapwandelen heel vaak voor? Je kunt dan een sensormat naast je bed plaatsen, zodat er een alarm afgaat als je uit bed stapt. Heb je iemand in je omgeving die slaapwandelt? Maak diegene dan niet bruut wakker, maar breng hem of haar rustig terug naar bed. Zo slaap je daarna zelf rustig verder. Welterusten!